Ασφάλεια δεδομένων και πολιτικές
Η Ασφάλεια δεδομένων και οι πολιτικές ασφαλείας καθορίζουν τον τρόπο με τον οποίο προστατεύονται πληροφορίες από μη εξουσιοδοτημένη πρόσβαση, απώλεια ή κλοπή. Συνδυάζουν οργανωτικά και τεχνικά μέτρα ώστε η επιχείρηση να συμμορφώνεται με GDPR και να περιορίζει ρίσκα με τεκμηριωμένες διαδικασίες.
Ορισμός και σκοπός πολιτικών
Οι πολιτικές ασφάλειας ορίζουν πώς γίνεται η συλλογή, χρήση, κοινή χρήση και προστασία δεδομένων. Περιγράφουν ρόλους και αρμοδιότητες, κανόνες πρόσβασης, διαδικασίες παραβιάσεων και απαιτήσεις τεκμηρίωσης. Είναι ζωντανά έγγραφα που αναθεωρούνται περιοδικά.
Οργανωτικά μέτρα
- Ρόλοι και αρμοδιότητες: ιδιοκτήτες δεδομένων, διαχειριστές συστημάτων, DPO όπου απαιτείται.
- Φυσική ασφάλεια: έλεγχος πρόσβασης σε χώρους, camera logs και επισκέπτες με καταγραφή.
- Εκπαίδευση προσωπικού: τακτικές ενημερώσεις για phishing, ισχυρούς κωδικούς και χειρισμό δεδομένων.
- Διαχείριση περιστατικών: playbooks, πίνακας κλιμάκωσης, χρόνοι απόκρισης και ενημέρωσης.
- Διαχείριση προμηθευτών: αξιολόγηση κινδύνου, συμβάσεις επεξεργασίας δεδομένων και ελέγχοι.
- Ταξινόμηση δεδομένων: δημόσια, εσωτερικά, εμπιστευτικά, ευαίσθητα και κανόνες χειρισμού.
Τεχνικά μέτρα
- Διαχείριση χρηστών και κωδικών με MFA, ελάχιστα δικαιώματα και περιοδική αναθεώρηση.
- Κρυπτογράφηση σε μεταφορά και ανάπαυση με σύγχρονα πρωτόκολλα.
- Ασφαλείς επικοινωνίες με TLS και VPN όπου απαιτείται.
- Καταγραφή συμβάντων και audit logs με ανίχνευση ανωμαλιών.
- Αντίγραφα ασφαλείας και δοκιμές ανάκτησης.
- Endpoint protection, patching και vulnerability management.
- Διαχωρισμός δικτύου με VLAN και firewall κανόνες.
Ειδικές κατηγορίες δεδομένων
Δεδομένα όπως υγείας, φυλετικής καταγωγής, πολιτικών πεποιθήσεων και σεξουαλικής ζωής απαιτούν αυξημένη προστασία. Η επεξεργασία τους επιτρέπεται μόνο όταν υπάρχει σαφής νομική βάση, με πρόσθετα μέτρα όπως κρυπτογράφηση αρχείων, περιορισμένη πρόσβαση και αυστηρό auditing.
Νομικές απαιτήσεις και GDPR
- Νομιμότητα, διαφάνεια και λογοδοσία ως βασικές αρχές.
- Δικαιώματα υποκειμένων: πρόσβαση, διόρθωση, διαγραφή, φορητότητα.
- DPIA για υψηλού ρίσκου επεξεργασίες και τήρηση αρχείου δραστηριοτήτων.
- Διαχείριση παραβίασης: γνωστοποίηση στην Αρχή και στα υποκείμενα όπου απαιτείται.
- Συμβάσεις με εκτελούντες την επεξεργασία και διαβίβαση σε τρίτες χώρες με εγγυήσεις.
Πλαίσιο πολιτικών που προτείνουμε
- Acceptable Use Policy.
- Access Control Policy με RBAC και MFA.
- Data Classification και Data Retention Policy.
- Incident Response και Business Continuity.
- Change Management και Vulnerability Management.
- Backup και Restore Policy με στόχους RPO και RTO.
- Vendor Management και Secure Development όπου ισχύει.
Διαδικασία υλοποίησης
- Αποτύπωση ροών και αποθεμάτων δεδομένων ανά τμήμα.
- Ανάλυση ρίσκου και χαρτογράφηση ελέγχων.
- Σύνταξη πολιτικών και διαδικασιών με templates.
- Τεχνική εφαρμογή: MFA, κρυπτογράφηση, logging, backup.
- Εκπαίδευση και δοκιμές με ασκήσεις phishing και σενάρια incident.
- Παρακολούθηση, αναθεώρηση και audits με KPIs.
Πέντε κλασικά παραδείγματα από Ελλάδα
- Ιατρείο στην Αθήνα: ταξινόμηση φακέλων υγείας, κρυπτογράφηση δίσκων και περιορισμένη πρόσβαση ανά ρόλο.
- Δικηγορικό γραφείο στη Θεσσαλονίκη: πολιτική απορρήτου πελατών, DLP στους σταθμούς εργασίας και ασφαλής ανταλλαγή αρχείων.
- Λιανική αλυσίδα στην Πάτρα: RBAC στο ERP, κρυπτογράφηση POS δεδομένων και περιοδικοί έλεγχοι καταγραφών.
- Δήμος στη Λάρισα: GDPR εκπαίδευση προσωπικού, πρωτόκολλο παραβιάσεων και DPIA για νέες εφαρμογές.
- 3PL στον Βόλο: διαχωρισμός δικτύου, πολιτική πρόσβασης επισκεπτών και δοκιμές ανάκτησης backup.
Συχνές ερωτήσεις
Χρειάζομαι DPO σε μικρή επιχείρηση
Εξαρτάται από το είδος και την κλίμακα επεξεργασίας. Όταν γίνεται συστηματική παρακολούθηση ή μεγάλης κλίμακας επεξεργασία ειδικών κατηγοριών, απαιτείται DPO.
Τι διαφορά έχει η κρυπτογράφηση σε μεταφορά και ανάπαυση
Σε μεταφορά προστατεύονται τα δεδομένα όταν κινούνται στο δίκτυο. Σε ανάπαυση προστατεύονται όταν είναι αποθηκευμένα σε δίσκο ή backup.
Αρκεί το backup για συμμόρφωση
Όχι. Χρειάζονται πολιτικές, έλεγχοι πρόσβασης, καταγραφή, εκπαίδευση και διαδικασίες παραβίασης. Το backup είναι μόνο ένα κομμάτι.